Met « Passions Secrètes » wil Lille3000 het dynamisme doortrekken dat de stad in 2004 heeft bewezen toen ze Culturele Hoofdstad van Europa was. Een tentoonstelling maken uit een selectie van 4000 werken verdeeld over 18 verzamelaars was de uitdaging.

Deze complexe oefening werd mogelijk gemaakt dankzij de steun, de pure passie en de totale beschikbaarheid van de betrokken verzamelaars.

Dit staat te lezen in de aankondiging van de tentoonstelling en, als uitzondering op de regel, dit is geen publicitair of commerciële prietpraat maar het is de werkelijkheid.

 De uitdaging is inderdaad goed geslaagd, want het samenbrengen van meer dan 140 stukken van 80 verschillende kunstenaars – waaronder een groot aantal Belgen – en verspreid over 18 private verzamelingen, is geen kleine prestatie.

Het drie verdiepingen tellende cultureel centrum Tripostal, biedt de noodzakelijke ruimte voor deze soms monumentale werken en men krijgt nooit de indruk van overdaad.

Hoewel ik de hedendaagse kunst niet altijd sterk genegen ben en dat de losgeslagen creativiteit van de kunstenaars soms onverteerbaar kan zijn, heb ik deze tentoonstelling wel kunnen smaken en leek ze me nooit onverteerbaar.

En daar het maar zelden gebeurt dat een zo groot aantal kunstenaars met zo veel werken worden samengebracht, is deze tentoonstelling zeker de verplaatsing waard.

Breugel, Rubens en de School van Latem zijn zeker de moeite waard, maar we leven in de XXIe eeuw en het is interessant te weten en te zien wat er in laatste vijftig jaar is gepresteerd.

Natuurlijk zijn er, mat alle respect, malloten wier werk uitdagend of zelfs storend kan zijn, er zijn er ook bij wie je denkt dat ze u voor de gek houden (bv. de luchtballon van Kris Martin) en dan zijn er diegene die een boodschap willen brengen maar waarbij je eerst spoedcursussen geschiedenis, psychologie en filosofie moet gaan volgen om ze te vatten.

Maar ik heb van deze tentoonstelling genoten, ik beken dat ik de wereld waarin we leven ook niet altijd begrijp maar ik heb hier op de een of andere manier mijn kinderdromen teruggevonden.

 PANAMARENKO-Bing-of-the-Ferro-Lusto-X-1997

De medeling van Tripostal

Een tentoonstelling met 4000 werken uit achttien privécollecties van is de nieuwe uitdaging voor lille3000. Het werd een complexe œfening, mogelijk gemaakt dankzij de steun, de pure passie en de totale beschikbaarheid van de betrokken verzamelaars. Hœ toon je deze hartstocht voor kunst en bied je een steeds beter geïnformeerd en veeleisender publiek echte ontdekkingen aan?

 

De Tripostal, een tentoonstellingsruimte van 6000 m2, is een droommachine geworden die de reële ruimte dœt aansluitenop een imaginaire ruimte. Uiteindelijk behoudt ze haar functie als centrum van onzichtbare verbindingen, die hier worden geweven als een web van Louise Bourgeois, het discrete epicentrum van de tentoonstelling.

Welke pistes volg je bij de creatie van een coherent en bœiend parcours?

Na het bezœken van prachtige collecties, het bestuderen van de inventarissen, het spotten van de ensembles, het ontdekken van mogelijke kruisingen en interessante dialogen tussen de werken volgde een eerste schets. Daarna werden de werken met elkaar verbonden via een spel van visuele én conceptuele verwantschappen.

Er werden verschillende parcours uitgestippeld. Eerst en vooral het parcours rond het beeld van de vrouw. Kunstenaars werden altijd geïnspireerd door het afbeelden van de vrouw, afwisselend mœder, vrouw, verleidster of minnares, door haar lichaam te verheerlijken, mœderschap te evoceren of fantasieën rond de vrouw de vrije loop te laten. De werken van Louise Bourgeois, Sergey Bratkov, Lili Dujourie, Anselm Kiefer, Annette Messager, Mimmo Rotella, Thomas Ruff, Andres Serrano of Francesca Woodman tonen – gevœlig, emotioneel en emancipatorisch – de diversiteit van deze beelden. Van ‘vrouwelijke’ esthetiek, over assertief feministisch bewustzijn tot mannelijke sublimatie: de expressie van het intieme en van de doorleefde ervaring is zeer sterk aanwezig.

Een ander klassiek thema in de kunstgeschiedenis is de spiegel, het onderwerp van een tweede traject. De spiegel is een imposant object dat speelt met het transformatieproces van het beeld.

Het brengt identiteit en verschil samen, werpt de bezœker op zichzelf terug maar ‘weerspiegelt’ de ander ook. Met werken van onder andere Robert Barry, Daniel Buren, Olafur Eliasson, Dan Graham, Jim Hodges, Ann Veronica Janssens, Kris Martin en Michelangelo Pistoletto.

Een derde wandeling gidst de bezœker doorheen het hart van een welbepaald Amerika. Onder de nœmer ‘De evocatie van Amerika, laverend tussen droom en kritiek’ worden de (vaak politieke) visiœnen van de Amerikaanse droom behandeld. Dit kan een kritische blik zijn op Amerika, synoniem met imperialisme en hegemonie, geworteld in de bewegingen van de jaren zestig en zeventig in New York, verscheurd tussen rassenstrijd en Vietnamoorlog. Dat wordt hier vertaald door erg verschillende kunstenaars, van Joseph Beuys, Matthew Day Jackson, tot Sam Durant of Danh Vo.

Dit parcours combineert meerdere generaties Amerikaanse kunstenaars uit de New Yorkse en Californische scene: Wade Guyton & Kelley Walker, Rashid Johnson, Mike Kelley, Paul McCarthy, Elizabeth Peyton, Dash Snow. Meerdere verzamelaars kijken uit naar deze beelden.

Een vierde parcours op de tentoonstelling brengt hulde aan Belgische kunstenaars als Michaël Borremans, Dirk Braeckman, Ruben Bellinkx, Thierry De Cordier, Jan Fabre, Luc Tuymans, Jan Van Oost en Jacques Verduyn.

Voor sommigen maken ze de spoken van de ironie of de zelfspot wakker, of van het symbolisme en het surrealisme, zo nadrukkelijk aanwezig bij de kunstenaars die hen voorafgingen.

Op de tentoonstelling in Tripostal werden ook enkele ensembles gecreëerd rond eenzelfde kunstenaar uit verschillende collecties, zoals Elmgreen & Dragset, Kris Martin, Juan Muñoz, Panamarenko en Thomas Schütte. Soms zijn het schokkende werken die onmiddellijk in het oog springen, andere zijn stiller maar weerspiegelen evengœd een tijdperk.

Om de deuren van de discrete plekken waar deze collecties gehuisd zijnop een kier te zettenen de bezœker mee te vœren naar de speciale wereld van de verzamelaar, gaf lille3000 de kunstenaar Gautier Deblonde een foto-opdracht. Deblonde maakte een fotoreeks die ons een moment van gezamenlijke intimiteit met deze gepassioneerde, bœiende en geheime verzamelaars schenkt .

Curator: Caroline David, lille3000

Practisch :

Avenue Willy Brandt F 59777 Euralille

WO > VR : 12:00 > 19:00

ZA & ZO : 11:00 > 19:00

GESLOTEN : MA and DI

METRO Gare Lille Flandres

8€

 

 

Avec « Passions Secrètes » Lille3000 veut poursuivre le dynamisme que Lille a démontré en 2004 lorsqu’elle était Capitale Européenne de la Culture. Réaliser une exposition à partir de 4000 œuvres, réparties chez 18 collectionneurs, était un pari. Ce pari a été gagné grâce au soutien, à la réelle envie et à la disponibilité sans faille de ces collectionneurs.

C’est ce qu’on peut lire dans l’annonce de l’exposition. Et, une fois n’est pas coutume, ce texte ne raconte pas du blabla publicitaire ou commercial, il dit la vérité.

Le pari est en effet gagné, et bien gagné. Rassembler plus de 140 œuvres de 80 artistes -parmi lesquels il y a une pléiade de Belges- et appartenant à 18 collectionneurs privés, n’est pas une mince réussite.

MARTIN-Kris-TYFFSH-2009Les trois étages du centre culturel Tripostal offrent l’espace nécessaire à ces œuvres, parfois monumentales, et ne vous donnent jamais l’impression d’un trop-plein.

Bien que l’art contemporain ne trouve pas toujours grâce à mes yeux, et que la folie créatrice de certains artistes peut parfois être indigeste, j’ai beaucoup aimé cette exposition, car elle ne m’a jamais laissé une impression d’indigestion.

Et comme il n’arrive pas souvent qu’une exposition rassemble tant d’artistes avec autant d’œuvres, elle vaut certainement le déplacement. Breughel, Rubens, l’école de Latem c’est bien beau, mais nous vivons au XXIe siècle et il est important de voir et de connaître ce qui s’est fait dans les cinquante dernières années. Bien sûr il y a, permettez-moi le mot, des farfelus qui présentent des œuvres qui vous interpellent ou même vous dérangent ; il y en a même chez qui vous pensez qu’ils se moquent de vous (par ex. la montgolfière de Kris Martin) et puis il y a ceux qui veulent transmettre un message, mais où il vous faut un cours d’histoire, de psychologie et de philosophie pour les comprendre. Mais j’ai aimé cette exposition parce que, je l’avoue, je ne comprends pas non plus toujours le monde dans lequel nous vivons et ici je retrouve, d’une certaine manière, mes rêves d’enfant .

 

L’annonce du Tripostal

Réaliser une exposition à partir de 4000 œuvres, réparties chez 18 collectionneurs, est le nouveau pari de lille3000. Exercice complexe mais rendu possible grâce au soutien, à la réelle envie et à la disponibilité sans faille de ces collectionneurs. Comment refléter les passions des collectionneurs et procurer de réelles découvertes à un public de plus en plus connaisseur et exigeant ?

Le Tripostal, lieu d’exposition de 6000 m2 est devenu une machine à rêver, reliant espace réel et espace imaginaire, et garde finalement sa fonction de centre de liens invisibles, tissés ici comme la toile d’une araignée de Louise Bourgeois, discret épicentre de l’exposition.

Quelles pistes suivre afin de créer un parcours cohérent et excitant ?

Après avoir visité de fabuleuses collections, étudié les inventaires, repéré des ensembles, découvert des croisements possibles et des dialogues intéressants entre les œuvres, l’exposition s’est esquissée. Ensuite, il s’est agi de les relier par un jeu de correspondances tant au niveau visuel que conceptuel.

Plusieurs parcours se sont dessinés :

Celui autour d’une représentation féminine. Tantôt mère, amante, séductrice, la femme est depuis toujours un des sujets d’inspiration des artistes, tant à travers l’exaltation du corps, l’évocation de la maternité ou le fantasme. De l’esthétique au « féminin » à une conscience féministe affirmée, jusqu’à une sublimation masculine, les œuvres de Louise Bourgeois, Sergey Bratkov, Lili Dujourie, Anselm Kiefer, Annette Messager, Mimmo Rotella, Thomas Ruff, Andres Serrano ou encore Francesca Woodman, montrent la diversité de cette représentation chargée de sensibilité, d’émotions et d’émancipation. L’expression de l’intime et du vécu y est très forte.

Autre thème fort dans l’histoire de l’Art : le miroir, qui est l’objet d’un autre cheminement. Imposant et jouant avec le processus de transformation de l’image, il réunit identité et différence et renvoie le visiteur à lui-même mais aussi à l’autre avec les œuvres de Robert Barry, Daniel Buren, Olafur Eliasson, Dan Graham, Jim Hodges, Ann Veronica Janssens, Kris Martin, Michelangelo Pistoletto…

Enfin, une troisième promenade guidera le visiteur au cœur d’une certaine Amérique. Il faut entendre par ce titre les visions, souvent politiques, du rêve américain, ou encore celles d’une Amérique critiquée, synonyme d’impérialisme et d’hégémonie qui trouve ses sources dans les mouvements new-yorkais des années 60 et 70, entre luttes raciales et guerre du Vietnam. Elles sont traduites ici par des artistes aussi divers que Joseph Beuys, Matthew Day Jackson, Sam Durant, Danh Vo…

Ce parcours associe les artistes américains, toutes générations confondues, des scènes new-yorkaise et californienne : Wade Guyton & Kelley Walker, Rashid Johnson, Mike Kelley, Paul Mc Carthy, Elizabeth Peyton, Dash Snow… Sujets de recherches et de désirs d’une majorité des collectionneurs.

Enfin, une partie de l’exposition rendra hommage aux artistes belges, comme Michaël Borremans, Dirk Braeckman, Ruben Bellinkx, Thierry De Cordier, Jan Fabre, Luc Tuymans, Jan Van Oost, Jacques Verduyn…

Ils viennent pour certains réveiller ici les fantômes de l’ironie de l’autodérision, ou encore du symbolisme et du surréalisme si présents chez les artistes qui les ont précédés.

Quelques salles du Tripostal réuniront les œuvres d’un même artiste présent dans plusieurs collections. C’est le cas pour Elmgreen & Dragset, Kris Martin, Juan Muñoz, Panamarenko ou encore Thomas Schütte. Parfois des œuvres percutantes qui accrochent l’œil immédiatement, et d’autres plus silencieuses, qui sont aussi le reflet d’une époque.

Afin d’entrebâiller les portes des lieux discrets où se trouvent ces collections, de révéler les ambiances au visiteur, lille3000 a confié la commande d’une série de photographies à l’artiste Gautier Deblonde, qui nous livre un instant d’intimité de ces collectionneurs passionnés, passionnants et secrets…

Commissariat : Caroline David, lille3000

Infos pratiques

Avenue Willy Brandt F 59777 Euralille

MER > VEN : 12:00 > 19:00

SAM & DIM : 11:00 > 19:00

Fermé : LUN et MAR

8€

METRO: Gare Lille Flandres